an example of critical analysis on DULA:))

John Carlo V. Pineda

BAMP 2A

No. 29

Panimula: Naranasan mo an bang manood o magbasa ng isang dula? Ano sa palagay mo ang ikinaiba nito sa iba pang anyo ng panitikan? Halika at basahin mo ang pagsusuring ginawa ko para sa dulang pinamagatang “ Jude D. Ann”.

I.ANG PAGKAKABUO.

Batay sa kwentong sanligan ( background ), ang dula ay inumpisahan sa pagpapakita ng mga eksena na naglalarawan sa pangunahing tauhan. Sa mga eksenang ito inilarawan ang sikolohikal at pasikal na katangian ng bida.Samakatuwid, sa paraang “character build up” ang atake ng mga panimulang pangyayari sa dula.

Inilahad sa pambungad na eksena ang pinaka katuahan ng bida. Mas lumitaw ang paglalarawan sa kanya nang aminin niya sa sarili niya na siya ay isang bakla.Ito ang siyang naging dahilan upang lumayo ang loob nito sa ama.Kinailangan niyang itago ang tunay nitong pagkatao sa kaalamang gugulpihin siya ng kanyang ama ngunit sa kabila nito suporta at inspirasyon naman ang ipinakita ng kanyang ina, sa katunayan siya pa ang nagbigay dito ng mga gamit na pambabae lalo na nang mapunta  siya sa abroad.

Ang bawat sumunod na pangyayari sa dula ay kaugnay at “ bunga” ng sinundan.Dito sunod na ipinakilala ang karakter ng kanyang ina, ama at maging nitong pagdating ng kanyang mga kaibigan na siyang lalo pang nag paigting upang mangibabaw ang  karakter ng isang bakla na ikinikintal sa isip ng manonood.

Ang daloy ng dula ay nasa galaw ng “ paghahanap ng mga kasagutan”—paghahanap ng mga kasagutan mula sa mga katanungang, bakit ako nag kaganito?, bkit ako ginaganito? At bakit ako ganoon tratuhin ng mga taong nakapaligid sa akin?. Dito sa mga katanungang ito ko nakita ang pinaka anggulo sa kwento.Ito ay ang paglalantad ng pinaka problema ng kwento kung saan iikot at iinog ang bawat pangyayari at eksena.

Sa kabuuan ng kwento, dalawang pangyayari ang nangibabaw sa buong hinaba-haba ng dula: (1) Sa simula, ito ay ang mabalasik na pag “deplore” ng ama ni Jude sa kanyang pagkatao,(2) Ito naman ay ang mababang impresyon ng mga tao sa mga bakla sa lipunan kaugnay ng kanilang mga kilos at likas na gawi.

II.ANG PAGBUBUNYAG SA SULIRANIN.

Sa simula pa lang, masasabi kong kahit hindi ko tapusin ang dula ay alam ko na kung paano ito matatapos.Nahinuha ko kaagad ang pinaka suliranin ng kwento.Alam ko na mauuwi lamang sa hindi na bagong isyu ngayon tungkol sa mga bakla, ito ay ang pag mamaltrato ng ama sa mga bakla dahil hindi matanggap ang pagkatao at ang mababang  impresyon ng tao sa mga bakla sa lipunan.

Sa panig ko, sa mga eksenang kinakitaan ko ng masyadong “provocative” sa kwento ay siyang nag dulot upang mawala ang kapanabikan at kawilihan nito.Hindi masyadong pumukaw o tumimo sa isip ko ang problema ng kwento dahil hindi na bago ang anggulong ipinakita at napansin kong mas nag pokus sila sa arte ng pagpapatawa na siyang naging dahilan upang mawala ang essence ng kwento.

Masasabi kong natawa at na-entertained ako somehow, pero hindi ito ang pinaka layunin ng sulating ito.Ang layunin ng sulating ito ay upang malaman ang mga kapuna-punang bagay at elemento sa loob ng kwento ng dula.Samakatwid, isinantabi ko muna ang panunuring teknikal (acting , directing, lighting,etc.) dahil para sa akin mas maganda na gawing paksa sa mga ganitong klase ng pagsusuri ang mga ganoong bagay.

III.ANG PAGGAMIT NG PAHIWATIG.

Dahil na conclude ko kaagad ang pinaka problema ng kwento, masasabi kong hindi ako masyadong napahiwatigan. Sa pahiwatig mababakas ang galing ng kwento na bumuo ng mga katanungan sa isip ng manonood.Sa parte ng dula, bagamat nakaramdam ako ng kaunting pahiwatig(nang reypin ng ama niya si Jude) ay hindi ko masasabing ganap ito dahil hindi sapat ang mga detalye ng eksena para tuluyang maniwala ako.Ito ang mga katanungang nabuo sa ko sa eksenang iyon, “Bakit ginawa ang ganoong klase ng eksena?” “Para saan iyon?” “ Ano ang nais ipahiwatig nito sa problema ng kwento?”.

IV.ANG SALITAAN.

Sa dula, masasabi kong buong bisang nagamit ang salitaan sa paglalarawan ng mga tauhan lalong lalo na sa bida. Sa mga pakikipag usap ni Jude, at sa kung paano siya magsalita ay buong linaw na naipakita.Dito ko nakita na mabisa ang paglalarawan sa karakter ng isang bakla lalo na sa paggamit ni Jude ng salita ng kabaklaan(bekimon) kasama ng mga kaibigan niya .

V.ANG PAKAHULUGAN.

Ang “Jude D. Ann” ay isang dulang pang katauhan.Dito inilarawan ang likas na katangian ng mga bakla mapa sikolohikal o pisikal man.Ipinababatid nito na lahat ng tao ay may karapatan sa batas.Sumasalamin ang dulang ito sa mga isyung napatutungkol ngayon sa mga bakla sa lipunan.Ito ay ang bad impression mula sa tao at kung paano sila tratuhin sa lipunang kanilang kinabinilangan.